back

Kunsrenaarswijzer nr.37 / herfst 2002

Liesbeth Mantel:

Beyond Language - Een installatie over taal

De Utrechtse kamer is klein, het panorama wijds. Het geeft Igor Sevcuk (1972) het gevoel 'thuis' te zijn. Het uitzicht over de boomtoppen en de daken van de stad geven hem inspiratie voor zijn schilderkunst; het doet hem denken aan zijn geboortestad Banja Luka (Bosnië) waar hij ook op grote hoogte woonde en hij de wijde wereld vanuit zijn huis kon overzien.

Igor Sevcuk kwam ruim tien jaar geleden naar Nederland. Hier volgde hij lessen aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag om daarna de tweede fase opleiding aan de Willem de Kooiiing Academie in Rotterdam te voltooien. Nadenken over het presenteren van zijn werk was een belangrijk onderdeel van deze laatste studie. Sevcuk legt zich vooral toe op schilderkunst, maar experimenteert af en toe ook mee film en het maken van installaties.

Documenten als onderdeel van de presentatie

Meedoen aan de Prix de Rome 2002 was voor Sevcuk een bewuste keuze. Het was het prijzengeld dat hem deed besluiten mee te doen. Sevcuk verwachtte niet door te zullen dringen tot de tweede ronde, zijn verbazing was groot toen hij genomineerd werd voor een prijs. Sevcuk zond een film van een half uur in. De kunstenaar keerde voor deze film terug naar zijn geboorteplaats in Bosnië, hier filmde hij zijn ouderlijk huis, de omgeving en zijn voorouders die oorspronkelijk uit de Oekraïne komen. In de film probeert Sevcuk antwoorden te geven op existentiële vragen als waar kom ik vandaan en hoe construeren en veranderen mensen hun identiteit? Sevcuk zegt over zijn film: 'Deze film gaat over meer dan alleen mijn familiegeschiedenis. Ik heb gepoogd om universele identiteitskwesties aan te raken'.

De verzamelde documentatie en achtergond informatie maakten onderdeel uit van de installatie. Velletjes papier met onder andere gedichten of losse woorden zijn te vinden op één van de wanden in de ruimte, Sevcuk heeft er een lampje gezet zodat de bezoeker de tekst goed kan lezen. Naast het filmscherm en de teksten is er een monitor in de ruimte geplaatst, waar een kraan te zien is die afwisselend stromend water of druppels toont, die werkt als een achtergrondbeeld, het is niet dominant aanwezig maar af en toe een afleidende factor wanneer het beeld donkerder of lichter wordt. In de oorspronkelijke opstelling staat de monitor recht achter de kijker als hij naar de film op her grote scherm kijkt. Sevcuk heeft bij de presentatie van dit werk speciale aandacht besteed aan de details, zoals de achtergrondinformatie en het televisiescherm. Maar ook de verduisterde ruimte die de filmintensiteit verhoogt, het streepje zonlicht dat (bewust) binnen kan vallen waardoor de bezoeker de papiertjes wel ziet hangen maar het licht aan moet doen om de tekst goed te kunnen lezen. Alle details helpen mee aan een goede presentatie, zeker in dit werk.
Sevcuk heeft de opstelling van de monitoren bewust gekozen, hij wilde weten of de kijker de druppende kraan zou ervaren als afleidend of juist als een toevoeging aan het geheel. Aan het einde van de film krijgt het geluid van de druppende kraan een duidelijk eigen karakter, de kraan neemt het geluid over als het geluid van de hoofdfilm vervaagt. De druppende kraan staat in het werk van Sevcuk symbool voor het verwateren van taal en identiteit. Het water komt in de vorrn van een rivier terug in de film, net als familieleden, het huis waar hij woonde en het omringende landschap, belangrijke kenmerken in het leven van de kunstenaar.

Het belang van de ruimte

De ruimte in de Rijksakademie waar Sevcuk aan gebonden was bij zijn presentatie aan de jury van de Prix de Rome was klein en donker. De jury kon de monitor met het druppelende water niet missen omdat zij er bij binnenkomst bijna tegenaan liep. Sevcuk vond het positief dat hij zijn film kon inleiden bij deze groep kijkers, meestal is die kans er niet. Normaal gesproken is de kunstenaar niet aanwezig als de bezoeker van een tentoonstelling zijn werk bekijkt. Speciaal voor deze gelegenheid had Sevcuk daarom een tweede korte film gemaakt. In zijn film is de deur een belangrijk element, dat terugkomt: in het introduetiefilmpje. Dit introductie-filmpje bestaat uit beelden van de ruimte in de Rijksakademie waar de jury bijeen zou komen, de muren en de deur. De camera gaat de ruimte door en vertrekt, een deur valt dicht en dan het laatste beeld; de waterkraan in het toilet van de Rijksakademie.

De inleiding die Sevcuk hield voegde wat hem betreft iets toe aan de gehele presentatie. Voordat hij de Prix de Rome won had hij nog niet nagedacht over het presenteren van zijn werk of het presenteren van zichzelf als kunstenaar. Niet aangesloten bij een vaste galerie was zijn schilderkunst mondjesmaat te zien op enkele exposities. Hij denkt momenteel meer na over de verschillende vormen van presenteren. Met het geld dat hij heeft gekregen van Kunstenaars&CO (als aanvulling op het winnen van de Prix de Rome) heeft hij enkele camera's gekocht die hij gaat gebruiken om de film waaraan hij op dit moment werkt te verfijnen en eventueel In kleur te voltooien. Hij wil die nieuwe film professioneler aanpakken. Naast het filmen ligt het kunstenaarshart van Sevcuk vooral bij het schilderen, dat is wat hij het liefste doet. Voorlopig is hij dankzij het winnen van de Prix de Rome financieel onafhankelijk. Over wat daarna moet gebeuren denkt Sevcuk na als het zover is, misschien wordt hij wel docent. Voorlopig is hij bezig met een nieuw project, een film In Polen. Zolang hij maar kan schilderen en filmen. Het verkopen komt voor hem op de tweede plaats.